Kocaeli Üniversitesi Kök Hücre ve Gen Tedavileri Araştırma ve Uygulama Merkezi'nden Prof. Dr. Erdal Karaöz, kök hücre çalışmaları hakkında bilgi verdi:
Doku organ mühendisliği kapsamında yeni organların laboratuvar koşullarında ya da vücutta geliştirilmesi düşüncesi yeni bir fikir değildir. Uzun yıllardır bilim insanları bu fikri gerçekleştirmek için çaba harcıyor.
Bu amaçla yapılan çalışmalar şu temel prensibe dayanıyor: Organlarımızın çatısını oluşturan unsurları yapay olarak inşa edip, bunlar üzerine kök hücrelerimizi ekleyip arzu edilen doku ya da organı üretmek.

SIRADA BÖBREK YAPIMI VAR

Deri, kıkırdak, kemik ve mesane; laboratuvar şartlarında farelerde üretildi ve şimdilerde insanlara da uygulanabiliyor. Bunun dışında son zamanlarda kadavradan elde edilen doku ya da organların; hücrelerinden arındırılıp kök hücrelerle yeniden donatılarak yeni bir organ üretilmesi deneniyor. Bu yöntemin en tipik örneği; nefes borusunun yapılmasıyla gerçekleştirildi. Bu şekilde geliştirilen nefes boruları şimdiye kadar 20'nin üzerinde hastada başarılı oldu.
Hayvanlar üzerinde, karaciğer ve kalp gibi organların yapılmasıyla ilgili de başarılı sonuçlar elde edildi. Gelecekte bunlara böbrek de dahil olacak. 5-10 yıl içinde ise insan uygulamalarına geçilmesi bekleniyor.

ŞEKER HASTALARI İNSÜLİN İĞNESİNDEN KURTULACAK

Bilim adamları, pankreas hücrelerini yeniden programlayarak insülin üretmeyi başardı. Bu da ileride Tip 1 diyabet hastalığını durdurarak hastaların iğne yapmaktan kurtulması anlamına geliyor.

ÇOCUKLUKTA ORTAYA ÇIKIYOR

Tip 1 diyabet, insülin üreten beta hücrelerinin kaybı olarak nitelendiriliyor. Hastalık, genellikle çocukluk çağında ortaya çıkıyor ve bu hormon eksikliğini telafi etmek için insülin iğnesinin düzenli olarak yapılması gerekiyor. Bu hastalıkla mücadele eden araştırmacılar; genç farelerde insülin üreten hücrelerin glukagona dönüşmesini sağladı.

TİP 1 DİYABETE ARTIŞ VAR

Dünyanın en saygın tıbbi dergilerinden biri olan JAMA'da yayınlanan başka bir çalışma; genetik olarak risk altında olan çocuklara odaklanıyor. Araştırma sonuçlarına göre; adacık hücrelerine karşı antikor oluşturan gençlerin yüzde 80'inden fazlasının, Tip 1 diyabetin başlangıcında oldukları tahmin ediliyor. Prof. Jean-Claude Carel, "15 yıl önce yılda 70-80 yeni vaka vardı. Şu anda ise 18 yaşın altındaki çocuklarda yılda 120 vaka ortaya çıkıyor. 15-18 aylık bebekler de dahil olmak üzere 5 yaşın altındaki çocuklarda daha yüksek bir oranda artış yaşanıyor" diyor.

KÖK HÜCRELER İNSÜLİNE DÖNÜŞTÜRÜLÜYOR

Prof. Dr. Karaöz, diyabet konusunda dünyada yapılan araştırmalarla ilgili şunları söylüyor:
-Birçok araştırma grubu; insüline gereksinimin duyulduğu Tip 1 diyabetin tedavisinde, başta kök hücreler olmak üzere birçok vücut hücresini deniyor. Kök hücreler; gerek laboratuvarda, gerekse canlılar üzerinde insüline dönüştürülmeye çalışılıyor.

-Son zamanlarda, bazı bilim insanları kimimize göre ütopik sayılabilecek yöntemlere yöneldi. Bunlardan birinde; karaciğer hücrelerini, gen aktarım teknolojilerini kullanarak insülin üreten hücrelere dönüştürmeye başladılar. Ancak bu girişimlerin hiçbiri ne şimdi, ne de gelecekte Tip 1 diyabetin kesin tedavisini tek başına sağlayamaz.