Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi'nin (NASA) “Mars Atmosferi ve Değişen Evrimi” (MAVEN) adlı misyonu kapsamında bir yıldır gezegenin yörüngesinde bulunan insansız uzay aracından elde edilen bulgular kamuoyuyla paylaşıldı.

Bilim insanları, bulgular çerçevesinde, Kızıl Gezegen'in atmosferinin güneş fırtınaları sırasında ciddi oranda aşındığını ve gaz kaybettiğini bildirdi.

Kurumun uzay aracı sayesinde ulaşılan bilgilere göre, Mars atmosferindeki gaz, güneş fırtınaları nedeniyle saniyede 100 gram azalıyor ve uzun zaman içinde bu oran giderek büyüdüğü için ciddi miktarlara ulaşıyor.

MAVEN araştırmacıları, milyarlarca yıl önce Güneş, daha genç ve aktifken Mars atmosferindeki gaz kaybının çok daha fazla olduğunu düşündüklerini belirtti. Bilim insanları, bu nedenle Mars'taki iklimin milyarlarca yıl önce büyük gaz kayıpları ile güneş fırtınaları nedeniyle değiştiğini düşündüklerini ifade etti.

Dört milyar yıl önce

Science and Geophysical Research Letters dergisinde yayımlanan araştırma, Mars'ın yaklaşık 4 milyar yıl önce Dünya'nın ki gibi kalın bir atmosfere sahip olduğunu ortaya koydu.

Söz konusu dönemde Mars yaşama olanak verecek ısı, su ve gaz yoğunluğuna sahipti. Gezsegenin atmosferinin uzaya kaybolmasıyla, Mars ısı ve radyasyona karşı korunmasız hale geldi ve okyanuslarını kaybetti. Ayrıca bugünkü gibi gece ve gündüz arasında belirgin ısı farkı oluştu.

Araştırmada yer alan Colorado Üniversitesi Atmosfer ve Uzay Fiziği Laboratuvarı'ndan Bruca Josky, “Atmosferin kaybolmasından sonra suyun nereye gittiği şu an karşımızdaki en büyük soruyu teşki ediyor” ifadesini kullandı.

Manyetik alan kayboldu

Mars'ın bugünkü soğuk ve kurak haline gelmesinin ana sebebi, manyetik alanını kaybetmesi olarak belirtildi. 4 milyar içinde manyetik alanı giderek zayıflayan Mars, Güneş'ten yaklaşık 3 milyon kilometre hızla yayılan parçacıklara karşı savunmasız kaldı.

Bilim insanları, 4,3 milyar yıl önce Mars'ta var olan okyanusların, gezegenin yüzeyini 140 metre derinlikte kaplayacak kadar su içerdiğini tahmin ediyor.

MAVEN ekibinde yer alan Stephen Bougher, uzay aracının atmosfer gözlemlerinde ‘bol miktarda su ve hidrojen molekülü tespit ettiğini ve bu bulgunun diğer bilgilerle uyuştuğunu' söyledi.

Bilim insanları, Curiosity'nin yerde yaptığı gözlemlerde elde ettiği radyosyon ölçümlerinin de atmosferin nasıl yok olduğunu açıklayan teoriye uyuştuğunu not düştü.

NASA, atmosfer ve yerden elde edilen bilgilerin ileriki günlerde birleştirileceğini ve Mars'ın 4 milyarlık süreçte ne yaşadığına dair daha net bir tablo çıkarılacağını açıkladı.

Güneş fırtınası

Güneş'in atmosferinden gelen ve saatteki hızı 1,6 milyon kilometreye ulaşan proton ve elektron gibi partiküllerin akımı, güneş fırtınası olarak adlandırılıyor.