Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (SAMER), 23 Kasım-7 Aralık tarihleri arasında İstanbul ve İzmir’de yerel seçimler, toplumsal sınıf, etnisite, Gezi olayları, ideoloji, din, muhafazakarlık, göç başlıklarında bir anket düzenledi. Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi ve SAMER Akademik Danışma Kurulu Üyesi Yrd. Doç. Dr. Erdem Yörük’ün koordinatörlüğünde gerçekleştirilen anket için, İstanbul’dan 2574, İzmir’den 1370 olmak üzere, toplamda 3944 kişi ile görüşüldü. Araştırma için rastgele seçilen görüşmecilerden oluşan bir örneklem oluşturulurken, görüşmecilerin tamamı ile evlerinde yüz yüze mülakatlar yapıldı.

Çalışmanın seçimlere ilişkin bölümünde, ankete katılanlara ‘Bugün bir genel seçim yapılsa oyunuzu kime, hangi partiye verirsiniz?’ sorusu yöneltildi. Kararsızlar dağıtıldıktan sonraki oy dağılımında BDP/HDP'nin oylarını artırdığı görülüyor. 2011'deki geneç seçimlerde İstanbul'da yüzde 5.34 oy alırken, BDP/HDP'nin, bu oranı yüzde 6.17'ye çıkarttığı tespit edildi. İstanbul için diğer partilerin oy dağılımı ise AKP yüzde 53.03, CHP: yüzde 31.4, MHP 6.84 şeklinde açıklandı.

Anketin İzmir'e ilişkin araştırmasında ise oyların 2011'deki genel seçimlerdeki oranlara yakın olduğu ortaya kondu. SAMER, İzmir’de CHP ve MHP’nin oyları çok az azalırken, AKP ve BDP/HDP’nin oyları çok az artırdığını ama genel olarak oy oranlarının sabit kaldığını belirtti.

Seçmenlere partilerinden memnun olup olmadıkları da soruldu Oy verdikleri partiden en çok memnun olan, yüzde 79.49 ile BDP/HDP seçmeni. AKP ve MHP seçmenleri çok memnun değilken, en az memnun olan ise CHP seçmeni.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi seçiminde adayların hangi kesimlerden oy alacakları da araştırmaya konu oldu. Buna göre, Mustafa Sarıgül en çok orta ve üst sınıflardan, Kadir Topbaş en çok alt sınıflardan, Sırrı Süreyya Önder ise en çok orta ve alt sınıflardan oy alacak.

SAMER, ülke ve hane ekonomisi hakkında olumlu düşünmenin, AKP oylarını pozitif, CHP oylarını negatif etkilediğini, BDP/HDP oylarını ise istatistiksel anlamda etkilemediğini gördüklerini bildirirken; ancak, Kürt yoksulları arasında, ev ve ülke ekonomisinin iyiye gittiğini düşünenlerin AKP’ye, kötüye gittiğini düşünenlerin ise BDP/HDP’ye oy verme eğiliminde olduklarını da ekledi.

ZORUNLU GÖÇE UĞRAYANLARIN OYU BDP/HDP'YE

Anket sonuçlarına göre;  İstanbul nüfusunun yüzde 1.52’si zorunlu göçe maruz kaldı. Bu da yaklaşık 210 bin kişiye tekabül ediyor.

Zorunlu göçle gelen Kürtlerin yüzde 70’i Sırrı Süreyya Önder’e, yüzde 26’sı Kadir Topbaş’a, yüzde 4.3’ü Mustafa Sarıgül’e oy vereceğini söylüyor.

Çalışmada, İzmir nüfusunun ise yüzde 1.61’sinin zorunlu göçe maruz kaldığı ve bunların yüzde 87’sinin HDP’ye, yüzde 13’ünün AKP’ye oy vereceğini belirttikleri aktarıldı.

Istanbul nüfusunun yüzde 16.98’i, Izmir nüfusunun yüzde 11.39’unun Kürt olduğunu saptayan SAMER, Kürtlerin hem toplam gelir, hem ortalama maaş, hem de toplumsal sınıf olarak Kürt olmayanlara göre ciddi olarak dezavantajlı olduğunu kaydetti.

ALEVİ OYLARI

İstanbul nüfusunun yüzde 5.34’ünün Alevi olduğunu söylediğini aktaran SAMER, bu oranı İzmir'de ise yüzde 7.34 olarak belirledi. Araştırma, İstanbul'daki Alevilerin çoğunun Sarıgül'e oy verebileceğini, Sırrı Süreyya Önder'in oylarının da yüzde 12.58'inin Alevilerden geleceğini kaydetti.

GELİR DAĞILIMI VE AYRIMCILIK

Gelir dağılımının da ayrımcılık boyutuyla incelendiği araştırmada, şu bilgiler yer aldı:

"Genel olarak, kadınların, Kürtlerin, başörtülü kadınların ve Alevilerin maaşlarının toplumun diğer kesimlerine göre ciddi derecede düşük olduğunu görüyoruz:

Kadınların ortalama maaşı 1501 TL

Erkeklerin ortalama maaşı 1684 TL

Başörtülü kadınların ortalama maaşı 1236 TL

Başörtüsüz kadınların ortalama maaşı 1631 TL

Kürtlerin ortalama maaşı 1487 TL

Kürt olmayanların ortalama maaşı 1644 TL

Alevilerin ortalama maaşı 1504 TL

Alevi olmayanların ortalama maaşı 1628 TL."

ANADİLDE EĞİTİME DESTEK

Anadilde eğitim meselesiyle ilgili olarak yöneltilen, ‘Türkiye’de yaşayan farklı etnik gruplardan insanların anadillerinde eğitim almaları konusunda ne düşünüyorsunuz' şeklindeki soruya verilen yanıtlar ise şöyle aktarıldı:

"Nüfusun yüzde 54’ü anadilde eğitimi desteklerken, yüzde 29’u anadilde eğitime karşı. Yüzde 17’si ne destekliyor ne de karşı.

AKP’ye oy vereceğini söyleyenlerin yüzde 56’si anadilde eğitimi desteklerken, yüzde 20.35’i anadilde eğitime karşı. Yüzde 15.52’si ne destekliyor ne de karşı.

CHP’ye oy vereceğini söyleyenlerin yüzde 41.3’u anadilde eğitimi desteklerken, yüzde 37.6’si anadilde eğitime karşı. Yüzde 14.9’u ne destekliyor ne de karşı.

BDP/HDP’ye oy vereceğini söyleyenlerin yüzde 90.58’i anadilde eğitimi desteklerken, yüzde 5.07’si anadilde eğitime karşı.

MHP’ye oy vereceğini söyleyenlerin yüzde 33.92’i anadilde eğitimi desteklerken, yüzde 47.13’u anadilde eğitime karşı, yüzde 13.66’si ne destekliyor ne de karşı.

Kürt olmayanların yüzde 48.93’ü anadilde eğitimi desteklerken, yüzde 32.43’ü anadilde eğitime karşı, yüzde 18.39’u ne destekliyor ne de karşı."

Ankete katılanlara ideolojileri da soruldu. Çoğunluğu kendilerini orta noktaya yerleştirirken, geri kalanların çoğu ya en sola ya en sağa ya da ortanın solu ve sağına kendilerini konumlandırıyor. AKP ve MHP seçmeni birbirine benzerken, CHP ve BDP seçmeni birbirlerine benzer ve AKP-MHP ikilisine zıt bir sol ideolojik pozisyona kendilerini yerleştiriyor.. AKP’ye oy veren Kürtler kendilerini sağda, BDP/HDP’ye oy veren Kürtler kendilerini solda görüyor.

BDP/HDP SEÇMENİNDEN 'KADIN BAŞKAN'A DESTEK

Belediyelerde kadın başkanı tercih edenlerin en çok BDP/HDP seçmeni olduğu saptandı:

"Kadın %24.90

Erkek %19.66

Fark etmez %53.84

Cevap yok % 1.61

Kadir Topbaş’a oy verecekler arasında

Kadın %16.47

Erkek %32.68

Fark etmez %50.40

Cevap yok % 0.45

Mustafa Sarıgül’e oy verecekler arasında

Kadın %24.91

Erkek %22.85

Fark etmez %51.75

Cevap yok % 0.36

Sırrı Süreyya Önder’e Oy verecekler arasında

Kadın %39.76

Erkek %16.27

Fark etmez %43.37

Cevap yok % 0.60."

GEZİ'Yİ EN ÇOK ÖNDER'E OY VERECEKLER DESTEKLİYOR

Araştırmanın bir başka konusu da, Gezi direnişi. Gezi olaylarını destekleyenlerin, karşı çıkanlardan daha fazla olduğu görüldü. Kadir Topbaş’a oy verecekler arasında, karşı çıkma eğilimi baskın gelirken; Mustafa Sarıgül’e oy verecekler arasında, Gezi’ye destek daha baskın.

Sırrı Süreyya Önder’e oy verecekler arasında ise "Gezi’yi tamamen destekliyorum" diyenler en geniş grup olarak ortaya çıktı. / ANF