Türkiye’den milletvekilleri, sivil toplum örgütleri, sendika temsilcileri ve gazetecilerin olduğu 25 kişilik bir kadın heyeti Ezidi soykırımında kadınların yaşam mücadelesine dikkat çekmek için Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ni ve Rojava’yı ziyaret etti.

Bianet’ten Nilay Vardar‘ın haberine göre, kadınlar, Ezidilerin kaldığı Duhok ve Zaho’daki kampları, Rojava’daki Ezidi kampını, Kürdistan Bölgesel Yönetimi Parlamentosu’nu ve son olarak Irak Şam İslam Devleti’nin (IŞID) saldırısında boşaltılıp yeniden kurtarılan Mahmur Kampı’nı ziyaret etti.

Heyet yola çıkmadan, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Batman Milletvekili Ayla Akat Ata, Batman, Diyarbakır, Urfa, Şırnak’a yerleşen Ezidilerin durumu hakkında bilgi verdi.

Ata, Şengal’de katliam yaşayan Ezidilere ”geçici vatandaşlık” verilmesi için Dışişleri Bakanlığı ile görüştüklerini, özellikle sağlığa erişim sorunlarının çözülmesini umduğunu söyledi.

”AFAD’ın çok sınırlı yardımları dışında hükümetin hiçbir desteği olmuyor. Yetkililer günde ancak 60 kişiyi kayıt altına alıyor. Belediyeler imkanlarının çok ötesinde bir gayretle Ezidilere barınma koşulları yaratmaya çalışıyor.

“Dürüst olalım, bu ülkede Ermeniler gibi Ezidiler de yıllar boyu Müslüman Kürtlerin zulmüne uğradı. Ama biz artık tüm halkların özgürlüğü için mücadele ediyoruz.”

Ata, Türkiye hükümetinin Ezidilere sınırdan geçiş izni verdiğini ancak “gel” demediğini söylüyor; ”Bu yüzden de Ezidilerin Türkiye’ye gelmemesi için Irak’ta kamp kurmaya çalışıyorlar”.

‘Sesimizi dünyaya duyurmalıyız’

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetim Parlamentosu’ndan Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) Keldani vekil Waheeda Xaqw Hormez ve Yekürdi İslami Partisi vekili Kazhal Hadi ”Kürdistan’ın dört parçasından bir araya gelip dünyaya sesimizi duyurmamız gerekiyor” diyorlar.

Parlamentodaki kadın komisyonu, kamplarda tek tek ailelerle konuşarak IŞİD’in elinde ne kadar kadın olduğunu tespit etmeye çalışıyor.

Vekillerin verdikleri bilgiye göre, IŞID’in elinde en az 600 Ezidi kadın var, içlerinde Türkmen kadınlar da var. Bu kadınlar eş ve hizmetçi olarak Musul pazarında satılıyor. Sadece satılmıyorlar, bir bölümünün boşaltılmış okullarda, çocuklarla birlikte rehin tutuldukları tahmin ediliyor.

Kadın vekiller kadınları satın alanlar arasında bir Arap aşiret reisinin de olduğu satışların genelde Suriye’deki IŞİD militanlarınca yapıldığını ancak Katar gibi başka ülkelerden de gelenler olduğunu aktardılar.

Lahey’e başvuracaklar

Vekiller, IŞİD’in elinde ne kadar kadın olduğunu tespit ettikten sonra parlamentoda oluşacak bir komisyonla yaşananların soykırım olarak kabul edilmesi için Lahey Uluslararsı Ceza Mahkemesi’ne başvuracaklarını belirttiler.

Kampta yaşayan kadınların durumuna da değinen vekiller, Kürdistan yönetiminde Suriye’deki savaş nedeniyle zaten yüzbinlerce mülteci olduğunu üstüne Ezidilerin gelmesiyle altından kalkamayacakları bir duruma düştüklerini ifade ettiler.

Şu an için parlamentonun kış koşulları için hazırlık yaptığını, sadece kamptaki kadınlar için 100 bin dinar bütçe ayırdığını ancak merkezi Irak hükümetinin hiçbir destekte bulunmadığını hatırlatarak uluslararası destek talep ettiler.

Ata, Ezidilerin Şengal’e dönmesini sağlamak için IŞİD’i bitirmek adına uluslararası işbirliğinin desteklenmesi gerektiğini belirterek HDP’nin YPG gerillalarının ve peşmergelerin bu konudaki işbirliğini olumlu karşıladıklarını belirtti.

‘Şengal özerk statüye kavuşturulmalı’

Ata, bir sonraki aşama olarak da özgün bir inanca ve kültüre sahip Ezidilerin yaşadığı Şengal bölgesinin özerk bir statüye kavuşturulması gerektiğini ifade etti.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin Lahey’de yaşananların bir Ezidi soykırımı olduğunun kabul edilmesi ve kadınların IŞİD’in elinden kurtarılması için yapacakları çalışmaya destek olacaklarını belirtti. Bunun için de Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndeki kadın vekilleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığını ve diğer partileri ziyaret etmeye çağırdı.

Melda Onur da bu konuyu CHP’nin gündemine alacağını belirtti.

Heyet, izlenimlerini raporlaştırarak kamuoyuna açıklayacak ve Avrupa ülkelerinin elçiliklerine sunacaklar. Ayla Akat Ata da dört parçadan temsilcilerin Ezidilerin durumunu anlatmak için Avrupa Birliği’ni ziyaret etmesinin uluslararası kamuoyunda büyük bir baskı oluşturacağına dikkat çekti.

25 kişilik heyet

HDP milletvekilleri Sebahat Tuncel ve Ayla Akat Ata, CHP İstanbul milletvekili Melda Onur, Mardin Belediyesi Eş Başkanı Februniye Akyol, DBP’den Nihayet Taşdemir, TTB’den Filiz ünal İncekara, KESK Eş Genel Başkanı Şaziye Köse, SES Genel Başkanı Gönül Erden, HDP’den Hüda Kaya ve Dilek Yağlı, İHD’den Şenel Karataş, Barış için Kadın Girişimi’nden Züleyha Gülüm, Kürdistan Hukukçular Birliği’nden Semra Baylan, Diyarbakır Barosu’ndan Kezban Yılmaz, Şırnak Barosu’ndan Aycan İmrez, gazeteciler Nuray Mert, Pınar Öğünç, Esra Açıkgöz, Burcu Cansu, Asiye Tekin, Güler Can, Müge İplikçi, Nilay Vardar.

* Haber fotoğrafları: Nilay Vardar / Bianet